Iroko
Iroko jest jednym z najbardziej wdzięcznych gatunków drewna, jeżeli chodzi o wszelkiego typu wykończenia wnętrz, dzięki bardzo wielu ciepłym odcieniom brązu. Występuje w kolorach od jasnożółtego do ciemnego, głębokiego brązu. Różnorodność tych odcieni charakterystyczna jest dla świeżego drewna. Iroko bardzo żywo reaguje na światło i w krótkim czasie nabiera patyny. Jasnożółte fragmenty brązowieją, brązowe pogłębiają swój odcień.
Należy do "wielkiej trójki" znakomitych gatunków egzotycznych o nieprzeciętnych właściwościach estetycznych i mechanicznych. Obok teaku i doussie jest trzecim gatunkiem o "szlachetnym rodowodzie". Iroko (Chlorophora exelsa) występuje w tropikalnych lasach Afryki. Główne rejony jego występowania to Sierra Leone, Tanzania, Senegal, Ghana, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zair, Mozambik, Nigeria, Angola. W państwach tych występuje pod dźwięcznymi nazwami: odum, kambala, tulę, moreira, mvule. Drzewa osiągają do 50 m wysokości i 2,5 m średnicy.
Ciężar drewna w stanie powietrznosuchym wynosi ok. 640 kg/ml Iroko jest gatunkiem twardym, o średniej gęstości i średniej odporności na ściskanie i zginanie. Suszy się łatwo i dość szybko, bez większego ryzyka odkształceń. Obróbka nie jest trudna, a możliwy stopień wykończenia powierzchni bardzo wysoki. Po nasyceniu środkami ognio-chronnymi ma wyjątkową odporność na ogień. Iroko nie ma tak oleistej struktury jak drewno teakowe, jednak zakres stosowania obu gatunków jest niemal identyczny. Powszechnie używane jest w stolarstwie do robót wewnętrznych i zewnętrznych. Produkuje się z niego meble, także ogrodowe. Jest niezwykle cenionym materiałem przez rzeźbiarzy. Doskonale nadaje się do intarsji. Nie można jedynie wykonywać z iroko elementów giętych.
Ze względu na swoją strukturę i usłojenie jest bardzo dobre do wykonywania elementów toczonych. Znajduje zastosowanie w produkcji sklejek i fornirów. W przeszłości używane było do produkcji statków, urządzeń portowych, samochodów. Najpowszechniejsze zastosowanie znalazło jako materiał podłogowy. Dostępne jest w postaci parkietów lamelowych 10 x 60 x 300 mm (gr. szer. dł.), w postaci najbardziej popularnych parkietów wielkowymiarowych o wymiarach 15 x 90 x 600-900 mm (gr. szer. zakres dł.) oraz desek podłogowych 22 x 120-140 x 1500-2200 mm.
Podział na klasy nie odbiega od klas innych gatunków egzotycznych. Parkiety o dużych wymiarach produkowane są w klasie natur. Jest to klasa najlepiej charakteryzująca dany gatunek drewna. Skupia ona wszystkie najważniejsze cechy drewna i jest jednocześnie pozbawiona wad. Parkiety o małych wymiarach sprzedawane są w dwóch klasach:
– klasa pierwsza oznaczana jest symbolem A+B,
– klasa druga symbolem C.
Klasa A oznacza przy innych egzotykach parkiet o usłojeniu prostym, klasa B parkiet o usłojeniu wzorzystym. W iroko ten podział nie jest stosowany, gdyż usłojenie w tym gatunku jest mało widoczne. Klasa C posiada przebarwienia, drobne sęczki i nieliczne klepki o bardziej widocznym poprzecznym usłojeniu. Podłoga z iroko dojrzewa przez kilka miesięcy. Po tym czasie jest zdecydowanie ciemniejsza, niż była w okresie początkowym. Bez względu na początkowy odcień parkietu, docelowo podłogi z iroko są dość ciemne. Parkiety o mniejszych wymiarach są często dzielone na iroko jasne i iroko ciemne, oczywiście przy zachowaniu podziału na klasy A+B i C. W tym wypadku stosując iroko ciemne szybciej osiągniemy docelową kolorystykę podłogi, a iroko jasne na pewno da w efekcie podłogę trochę jaśniejszą. Proces ciemnienia jest jednak nieunikniony, a stosowanie lakierów z filtrami niewiele pomoże. Stosowanie oleju do wykończenia podłogi powoduje jej przyciemnienie już na samym początku. Opisując iroko warto wspomnieć o bliźniaczym gatunku, jakim jest ekimi (dahoma).
Drzewo to rośnie w tych samych rejonach Afryki co iroko. Ma bardzo zbliżoną kolorystykę do iroko, chociaż odcienie brązów są nieco chłodniejsze. Poza tym ma charakterystyczne drobne "tygrysie cętki". Jego odcienie mieszczą się w środku skali odcieni iroko. Gatunek ten ciemnieje w bardzo nieznacznym stopniu i jest nieco twardszy od iroko. Często jest sprzedawany jako iroko, można go jednak łatwo rozpoznać po bardzo ostrym zapachu pyłu drzewnego, jaki towarzyszy mu w czasie obróbki. Zapach ten jest absolutnie niewyczuwalny po wykończeniu, polakierowaniu, lub zaolejowaniu podłogi. Stabilność tych gatunków jest bardzo duża, co ma decydujący wpływ na utrzymanie podłogi w dobrym stanie przez wiele lat.
1. Opis drewna
– twardziel – kolor żółto – brązowy do ciemno brązowego, zróżnicowany
– biel – żółtawo – biały, , szerokość 5,0 – 7,5 cm
– tekstura – wyraźnie widoczna
– pochodzenie – Afryka
2. Charakterystyka techniczna
– Ciężar właściwy świeżego (kg/m3): 1.000 – 1.100
– Ciężar właściwy przy 12 % (kg/m3): 650
– Skurcz styczny (T %): 5,2
– Skurcz promieniowy (R %): 3,4
– Wytrzymałość na ściskanie (N/mm2): 57
– Zginanie statyczne (N/mm2): 118
– Moduł elastyczności (N/mm2): 9.900
3. Obróbka
– Piłowanie: Dobre
– Suszenie: Dobre
– Klejenie: Dobre
– Zbijanie: Dobre
– Wykańczanie: Dobre
4. Zastosowanie
– meble,
– podłogi,
– schody zwykłe oraz specjalnego przeznaczenia,
– stolarka zewnętrzna i wewnętrzna,
– masywne konstrukcje,
– budowa statków.
5. Uwagi
– dobre jako substytut drewna Teakowego,
– bardzo wysoka odporność na destrukcję biologiczną
Źródło
1. SZLIF Grzegorz Glaziński www.parkiet.net.pl
2. DLH POLAND www.dlh-poland.com